Hyaluronzuur: een feestje voor de huid of is het meer? Het woord Hyaluronzuur levert in de zoekmachine van Google al snel meer dan 1,2 miljoen hits op. Daarbij verschijnen dan vele potjes met Hyaluronzuur en voor-en-na-vergelijkingsfoto’s van behandelingen. Het is duidelijk, het is een bekend zuur en het wordt veel gebruikt ten behoeve van de schoonheid van de mens, gezien ook de talrijke testen van fabrikanten die moeten aantonen dat ze het beste product in huis hebben.Als je wetenschappelijk gezien echt iets meer wil weten over Hyaluronzuur, moet je jezelf eerst een weg banen door vele reclames, bedrijven, testen en aanbiedingen. Iedereen is wel vol lof over de mogelijkheden van hyaluronzuur (afgekort HA - Hyaluronic Acid) voor de huid, maar ook zeker voor de wondzorg.

Wat is Hyaluronzuur?
Hyaluronzuur is een gel-achtige substantie die het unieke vermogen heeft om vocht vast te houden. Ons lichaam produceert het van nature om onze huid zacht en soepel te houden. Het wordt ook gevonden in onze ogen, gewrichten en bindweefsel. Het werkt dus uitstekend als anti-verouderingscomponent in gezichtscrèmes en serums, omdat hyaluronzuur meer dan 1000 keer zijn gewicht in water kan vasthouden.We produceren steeds minder hyaluronzuur naarmate we ouder worden. Vanaf ongeveer de leeftijd van 25 jaar neemt de huideigen productie van hyaluronzuur langzaam af. Dat betekent dat de huid sneller vocht verliest. Er ontstaan fijne lijntjes en uiteindelijk de eerste rimpels.’ (1)

Historie
Hyaluronzuur werd voor het eerst beschreven in The Journal of Biological Chemistry door Karl Meyer en John Palmer. (2) Het was volgens hen een ongebruikelijke polysacharide, geïsoleerd uit het glasvocht van runderogen, met een heel zwaar molecuulgewicht. Het woord hyaluronzuur is afgeleid van het Griekse woord ‘hyalos’ dat ‘glas’ betekent, en van ‘uronzuur’, vanwege het hoge gehalte hieraan. Polysachariden zijn een soort suikers die bestaan uit een combinatie van vier of, over het algemeen, meer eenvoudige kool­hydraten; hiertoe behoren bijvoorbeeld amylum (zetmeel), glycogeen, cellulose, mucine en een aantal stoffen die een rol spelen bij immuniteit. (3)

Tussen 1948 en 1951 zijn er verschillende onderzoeken geweest om de structuur van hyaluronzuur (HA) beter te gaan begrijpen. Vanaf 1951 werd HA ontdekt in verschillende weefsels en vloeistoffen bij dieren en mensen. Men ontdekte dat er ook verschillende klinische toepassingen mogelijk waren: bijvoorbeeld in de oogchirurgie, bij de behandeling van gewrichtsaandoeningen, en daarnaast ook, zoals hierboven beschreven, in de cosmetische wereld waar het nu voor de meeste chirurgen de injecteerbare huidvuller bij uitstek is in de strijd tegen verouderingsprocessen. (2)

De afgelopen decennia is er steeds meer kennis opgedaan rondom de bouw en functies van de huid. De basisstructuur van de huid beschermt ons levenslang tegen invloeden van buitenaf en houdt bovendien ons inwendige milieu intact en constant. De huid kan al haar huidfuncties namelijk alleen maar uitvoeren wanneer deze intact is. De kwetsbaarheid van dit grootste orgaan wordt duidelijk zodra kwalijke invloeden van binnenuit of van buitenaf erop inwerken en de functie van de huid beschadigen. (4)
Normaal gesproken verloopt het herstel van de huid/wond volgens de welbekende vier fasen van een acute wond. We hebben het dan over hemostase, inflammatie, proliferatie en remodellering, waarna de huid/wond zich zal herstellen.Maar bij een wond kunnen er nu eenmaal andere factoren zijn die de wondvoortgang vertragen, waaronder bacteriële infecties (biofilm), necrose, voeding, leeftijd, hypoxie, vaat- en arteriële ziekten en onderliggend leiden, waardoor er gecompliceerde wonden ontstaan die niet zo gemakkelijk genezen. (5)

Effecten in wondzorg
In de wondzorg laat HA verschillende gunstige effecten zien: het reduceert ontstekingen, het herstelt weefsel en het versterkt bloedvaten. Daarom is er de laatste jaren steeds meer aandacht voor HA in de wondzorg en voor het op de markt brengen van nieuwe wondverbanden en specifieke wondmiddelen die de onder­steunende eigenschappen kunnen bieden om wondgenezing te bevorderen. 

Een molecuul is het kleinste stukje van een materiaal dat nog alle eigenschappen heeft van dat materiaal. Moleculen bestaan weer uit atomen: geordende chemische verbindingen. De moleculaire eigenschappen zijn essentieel voor de extracellulaire matrix (ECM) in de verschillende fasen van wondgenezing omdat ze een geschikte micro-omgeving genereren voor weefselherstel. Bovendien zorgen deze eigenschappen voor een belangrijke rol bij de communicatie tussen cellen omdat ze de signaalroutes tussen de cellen organiseren. HA heeft dus een actieve rol in vele stappen van wondgenezing en zorgt voor verschillende processen van weefselherstel, inclusief een aangeboren immuunrespons bij weefselbeschadiging. (6)

 Het hele artikel is te lezen in het Nederlands Tijdschrift voor Wondzorg nummer 12 - 2022)

1. https://www.nivea.nl/advies/huidverzorgingstips/wat-is-hyaluronzuur (geraadpleegd 2-12-2022)
2. Selyanin, Mikhail A., Petr Ya. Boykov, Vladimir N. Khabarov and Felix Polyak. “The History of Hyaluronic Acid Discovery, Foundational Research and Initial Use.” (2015).
3. https://www.ensie.nl/betekenis/polysaccharide-polysacharide (geraadpleegd 2-12-2022)
4. Legerstee R, Lassing A. De kwetsbare huid. Ned. Tijdschrift Voor Wondzorg. 2020;15(10):6–13.
5. De wetenschap van de wond wat kunnen we er mee? Ned. Tijdschrift Voor Wondzorg. 2022;17(6/7):6–15.
6. Cortes H, Caballero-Florán IH, Mendoza-Muñoz N, Córdova-Villanueva EN, Escutia-­Guadarrama L, Figueroa-González G, Reyes-Hernández OD, González-Del Carmen M, Varela-Cardoso M, Magaña JJ, Florán B, Del Prado-Audelo ML, Leyva-Gómez G. Hyaluronic acid in wound dressings. Cell Mol Biol (Noisy-le-grand). 2020 Jun 25;66(4):191-198. PMID: 32583795