A
Aderen zijn de aders die het bloed weer terug voeren naar het hart als de zuurstof en voedingsstoffen zijn afgeleverd. Er zijn 2 soorten bloedvaten waar het mis kan gaan met de bloedvoorziening van de huid: slagaderen (arteriën) en de aderen (venen).
Angiogenese is een lichaamsproces wat zorgt voor de aanmaak van nieuwe bloedvaten uit al bestaande bloedvaten.
Met anamnese wordt concreet een (medisch)vraaggesprek tussen de arts en de patiënt bedoeld. De arts kan door het stellen van gerichte vragen (bijv. over de ziektegeschiedenis) relevante informatie verzamelen. Deze informatie is van essentieel belang om de juiste wondzorg te verlenen.
B
Dit is een slijmerige laag van bacteriën die zich aan het wondbed hecht, die minder gevoelig is voor antibiotica en antiseptica en die de genezing van de wond ernstig kan vertragen.
Meer info over biofilm
Zijn met vocht gevulde holten of laesies die verschijnen wanneer vocht vast komt te zitten onder een dunne laag huid. Bullae zijn vergelijkbaar met blaren en vesikels; het verschil ligt in de omvang.
Bacteriofagen of fagen zijn (een van) de meest voorkomende organismen op aarde en zijn de natuurlijke ‘vijanden’ van bacteriën. Ze zijn als het ware de virussen van de bacteriën en zijn in staat bacteriën te vernietigen ongeacht hun resistentie tegen antibiotica.
Barrièrecremes geven bescherming van de de huid tegen de inwerking van vocht
Benigne is een medische term, afgeleid van het Latijnse woord benignus, dat goedaardig betekent.
C
Het cardiovasculaire systeem bestaat uit je hart (belangrijkste spier van je lichaam), slagaders(arteriën), aderen(venen), haarvaten (capillairen) en bloed.
De wond is niet steriel, er bevinden zich, misschien maar tijdelijk, micro-organismen in de wond die niet van invloed zijn op het genezingsproces.
Chloorhexidine is een ontsmettend middel. Het remt de groei van bacteriën en schimmels. Er zijn wondverbanden op de markt waarin chloorhexidine is verwerkt.
Scherpe lepel die wordt gebruikt bij chirurgisch debridement.
D
Debridement is de verwijdering van dood, beschadigd of geïnfecteerd weefsel dat de genezing van een wond tegengaat. Debridement is een fundamentele stap bij het behandelen van alle chronische en acute wonden. Er zijn verschillende mogelijkheden op debridement te verwijderen.
Debridement
Decubitus is een gelokaliseerde beschadiging van de huid en/of onderliggende weefsels, meestal ter hoogte van een botuitsteeksel, als gevolg van druk of druk in samenhang met schuifkrachten. Decubitus wordt geclassificeerd in categorieën oplopend in ernst van 1 tot 4. Decubitus
Een DBC (diagnose-behandelcombinatie) is de totale ziekenhuisbehandeling. Dus het gehele behandeltraject, vanaf de diagnose van de specialist tot en met eventuele ziekenhuisbehandeling en bijbehorende nacontrole(s).
Dermatologie is het medisch specialisme dat zich bezighoudt met aandoeningen van de huid, de nagels en het haar, samen ‘huidziekten’ genoemd. Een arts die dermatologie als specialisatie heeft, wordt ‘huidarts’ of ‘dermatoloog’ genoemd.
Diabetes Mellitus is een ziektebeeld waarbij het evenwicht in de bloedsuikerspiegel verstoord is.
Debrideren is het verwijderen van fibrinebeslag, debris, necrotisch materiaal.
De verscheidenheid aan voetafwijkingen die ontstaan ten gevolge van neuropathie, macro-angiopathie, ‘limited joint mobility’ en andere gevolgen van metabole stoornissen, die meestal in combinatie voorkomen bij patiënten met diabetes mellitus. (CBO, 2006)
Bij dit onderzoek wordt met geluidsgolven de bloeddoorstroming in de bloedvaten onderzocht. Dit onderzoek wordt vooral gebruikt bij de behandeling van spataderen of bij een ulcus cruris (open been).
E
Een EAI is een oriënterend arterieel onderzoek. Aanbevolen wordt om bij alle patiënten met een ulcus cruris een EAI uit te voeren. De bloeddruk wordt gemeten aan beide bovenarmen beide enkels van de onderbenen bij een patiënt in liggende positie. De EAI is de systolische enkeldruk gedeeld door de druk aan de bovenarm.
Eerstelijnszorg is de zorg waarvan iedereen gebruik kan maken zonder verwijzing. Hieronder vallen bijvoorbeeld zorg van huisartsen (en praktijkondersteuners), zorg van tandartsen (en andere mondzorgverleners zoals mondhygiënisten, orthodontisten en tandprothetici), fysiotherapie, apothekerszorg, thuisverpleging (geen verwijzing nodig, maar wel een indicatie), maatschappelijk werk, psychologische zorg bij een consultatiebureau.
Ook wel de (epithelilisatie fase). Bij deze fase groeien de wondranden langzaam naar elkaar toe en wordt de wond weer bedekt met ‘normaal’ epitheelweefsel: DE WOND SLUIT ZICH.
Erytheem is plaatselijke roodheid van de huid die ontstaat doordat er meer bloed dan normaal door de kleine bloedvaatjes vlak onder de huid stroomt.
Geneeskunde gebaseerd op wetenschappelijke bewijzen gaat over de vraag hoe geneeskunde en gezondheidszorg zo breed mogelijk het beste in de praktijk kunnen worden. Evidence Based Practice heeft als basis het nemen van beslissingen door beroepsoefenaren door voordurend gebruik te maken van alle - en het beste beschikbare - ‘wetenschappelijke’ bewijs uit de literatuur.
Letterlijk: geneeskunde gebaseerd op wetenschappelijke bewijzen.
Exsudaat (wondvocht) kan worden gedefinieerd als vloeistof uit een wond. De vloeistof die vanuit haarvaten in lichaamsweefsel lekt. Het speelt een centrale rol bij de genezing.
Bij gecompliceerde wonden is sprake van een slecht wondbed en wordt er geen tijdelijke matrix gevormd. We zien een beslag van fibrine (geel), necrose (zwart) en een opeenhoping van dode cellen.
Rode bloedcellen
Elektrolyt = Positief of negatief geladen molecuul, opgelost in bloed.
De belangrijkste elektrolyten in ons lichaam zijn: natrium, kalium en chloor. Verder zijn nog van belang calcium, magnesium, bicarbonaat en fosfaat.
Elektrolyten zijn belangrijk voor:
• het in stand houden van de vochtbalans;
• regeling van de zuurtegraad van het bloed;
• goede zenuw- en spierfunctie;
• sommige elektrolyten lijken een rol te spelen bij kramp.
Bron: www.torq.fitness/nl/blog/electrolyten-wat-moet-je-ermee
Erysipelas staat ook bekend onder “wondroos”of “belroos”. Erysipelas is een acute ontsteking van de diepe lagen van de huid en het onderhuidse weefsel. Het wordt gekenmerkt door een scherp begrensde vuurrode en gezwollen huid, pijn, hoge koorts met koude rillingen, vermoeidheid, duizeligheid, flauwte, hoofdpijn en soms braken. Voorkeursplaatsen zijn de onderbenen en het gelaat.
F
Het niet kunnen ophouden van ontlasting. Verlies van ontlasting.
Dit is een onoplosbaar eiwit (gele wond) dat wordt gevormd tijdens het bloedstollingsproces. Als de fibrine tot diep in de huid zit, moet dit worden verwijderd. De gele kleur duidt op een infectie, je moet zorgen dat de wond gereinigd wordt van pus en overtollig wondvocht (exsudaat). Pas als de wond vrij is van infectie of vuil kan de genezing plaatsvinden.
Een fistel is een gang onder de huid. Een fistel ontstaat meestal na een infectie. De holte is gevuld met pus. (abces). De abcesholte breekt meestal door naar de huid. Hierdoor ontstaat een tunnelvormige verbinding naar buiten.
Bij Full Thickness Graft (FTG) is een huidlap met de volledige huiddikte en bevat haarzakjes, zweetklieren, talgklieren en zenuwcellen. De dikte hangt af van de plaats, zo is de huid van de rug veel dikker dan de huid van de bovenoogleden.
Wondbedekkers kunnen worden vastgezet met diverse typen fixatiematerialen. Van verschilende windsels tot netverbanden of buisverbanden.
Fascie (Latijn: fascia) is een bijzonder bindweefsel dat een vlies vormt rond spieren, botten, gewrichten en lichaamsholtes. Fascie geeft ondersteuning en bescherming aan die lichaamsdelen en het geeft structuur aan het lichaam. Fascie bestaat uit vezels van collageen. Deze vezels worden aangemaakt door fibroblasten. (wikipedia)
De fibroblast is de belangrijkste cel van het bindweefsel. Fibroblasten zijn verantwoordelijk voor de synthese van alle elementen van de extracellulaire matrix: dus zowel het collageen (niet elastische vezel die zorgt voor de stevigheid van het weefsel), elastische en reticulaire vezels als de glycosaminoglycanen en de glycoproteïnen van de grondsubstantie (matrix). (Wikipedia)
G
Gangreen wordt ook wel necrose genoemd ofwel het afsterven van lichaamsweefsel door een falende doorbloeding (bijv. door diabetes, overgewicht of roken). Met name de uiterste delen van het lichaam, zoals voeten en tenen.
Granulatie of de granulatiefase is de tweede fase (zie wondfases) in de wondgenezing. Als de exsudatiefase is beeindigd vult de wond zich met nieuw, tijdelijk weefsel. Dit weefsel noemt men granulatieweefsel. Granulatieweefsel is goed doorbloed en ziet er daardoor vrij rood uit.
H
Hemostase is FASE 1 in de herstelfase van wondgenezing. Het stopt het bloeden en er vormt zich een bloedprop.
Hemoptoë is het ophoesten van bloed uit de luchtwegen.
Een hematoom of bloeduitstorting is een inwendige bloeding waarbij het bloed tussen de omliggende weefsels terecht komt. Wanneer dit onder de huid plaatsvindt, veroorzaakt het een ‘blauwe plek’ en in sommige gevallen een zwelling. Bloeduitstortingen kunnen in principe overal voorkomen: van je gezicht tot je benen.
Als je hypertensie hebt, heb je eigenlijk last van een te hoge bloeddruk. Wanneer het bloed sneller gaat stromen doordat je hart harder pompt, wordt de druk op de aderen hoger.
Dit zijn huidbeschermende verbanden die, wanneer ze in contact komen met wondvocht, een gel vormen. De gel bezit een aantal eigenschappen die de wondgenezing bevorderen.
Hyperkeratose is een erfelijke huidaandoening, die wordt gekenmerkt door een droge en schilferende huid met verdikking van de hoornlaag.
Via een masker wordt 100% zuurstof ingeademd. Dit gebeurt in een hyperbare behandelkamer waar de druk is verhoogd tot 2,4 atmosfeer, vergelijkbaar met de druk bij het onderwater duiken. Omdat de zuurstof onder druk en in een verhoogde concentratie wordt ingeademd komt er 12,5 keer meer zuurstof in het bloed. Juist door deze grote zuurstoftoevoer krijgen de weefsels, waar te weinig zuurstof komt, meer zuurstof. Hierdoor is er een grotere kans dat wonden die moeilijk genezen sneller genezen. Ook bepaalde infecties zullen beter en sneller genezen. Na bestraling zal het aanmaken van de hele kleine bloedvaatjes (haarvaatjes) door de extra zuurstoftoevoer worden gestimuleerd. hyperbare zuurstoftherapie
I
Vermindering of onderbreking van de bloedtoevoer naar een orgaan of weefsel (zuurstof tekort).
J
K
Een wond bevat micro-organismen die zich succesvol vermenigvuldigen, maar die de patiënt geen schade toebrengen en het genezingsproces niet hinderen.
L
Lymfoedeem is een ophoping van lymfevocht in het lichaam doordat de hoeveelheid aangemaakt lymfevocht en de hoeveelheid die het lichaam kan afvoeren, niet in evenwicht zijn.
Leukocyten (ook wel witte bloedcellen genoemd) zijn cellen die bij ons afweersysteem zijn betrokken. vernietigen bacterien Er zijn vijf belangrijke typen:
• Lymfocyten (B- en T-lymfocyten en natural killer cellen)
Ze zijn vooral te vinden in het lymfestelsel en spelen een grote rol in de aanmaak van antistoffen
• Granulocyten
• Monocyten
M
MDT (Maggot Debridement Therapy) oftewel madentherapie is het gebruik van maden bij de behandeling van complexe wonden. De maden eten dood weefsel (necrose) en daarmee tegelijkertijd bacteriën op. Hierdoor ontstaat een betere doorbloeding en daarmee een betere genezing van de wond.
Maceratie is het verweken en kapot gaan van de huid door lang contact met vocht.
Een medisch specialist heeft zich na zijn studie geneeskunde verder gespecialiseerd in een specifiek vakgebied. Er bestaan verschillende richtingen om te specialiseren zoals bijvoorbeeld de cardiologie, kindergeneeskunde, dermatologie, chirurgie.
een micro-organisme of microbe is een levend organisme dat zo klein is dat het niet met het blote oog kan waargenomen worden en alleen onder een microscoop zichtbaar is.
Dit is een onderzoek waarin verschillende onderzoeken van een bepaald onderwerp worden samengevoegd in één onderzoek om een secuurdere uitkomst te verkrijgen.
MSVT Medisch Specialistische Verpleging in de Thuissituatie. Verpleegkundige zorg in de thuissituatie in opdracht en onder verantwoordelijkheid van de medisch specialist
Maligne is een medische term. De oorspronkelijke betekenis van het Latijnse malignus is kwaadaardig. Dit houdt in dat een aandoening de neiging heeft om een organisme te doden. Meestal wordt deze term gebruikt bij diverse vormen van kanker om aan te geven dat een gevonden tumorsoort de neiging heeft om zich uit te zaaien. Deze metastasen verspreiden zich door het lichaam en verdringen de natuurlijke, oorspronkelijk bestaande structuur.
Metastasen zijn uitzaaiingen van kwaadaardige tumoren ergens anders in het lichaam. Uitzaaiingen kunnen overal in het lichaam ontstaan. Ze kunnen bijvoorbeeld via de bloed- en/of lymfebaan verplaatst zijn.
N
Onder Necrose (wordt ook wel gangreen genoemd) verstaat men het plaatselijk afsterven van weefsel. Necrotisch weefsel heeft meestal een zwarte kleur en kan droog of nat zijn. Het kan ontstaan door bijvoorbeeld een verminderde bloedvoorziening. (zie ook gangreen)
Is toezichthouder op alle zorgmarkten in Nederland. De NZa ziet toe op zorgaanbieders en op zorgverzekeraars, op de curatieve markten en de markten voor langdurige zorg. De NZa komt op voor de belangen van de patiënten en verzekerden.
www.nza.nl/
O
Kenmerkend voor veneuze insufficiëntie is het ontstaan van oedeem als gevolg van de te hoge druk in de venen. Hierdoor treedt vocht uit de vaten. De lymfevaten nemen de afvoer over, maar raken spoedig overbelast. Vocht blijft opgehoopt in de weefsels; er ontstaat ‘pitting oedeem’ (men kan er een putje indrukken dat heel langzaam weer omhoog komt). Deze vorm van oedeem kan ook pijnlijk zijn, vooral ter hoogte van het scheenbeen.
Vochtig verband als alginaatverband, hydrocoilliden etc.
Onder een oncologisch ulcus wordt verstaan een onderbreking van de epidermis door infiltratie van maligne cellen. Het is een wond die ontstaat ten gevolge van tumorgroei, primair of van metastasen (uitzaaiingen van kwaadaardige tumoren).
P
Een pathogeen is een ziekteverwekker van biologische oorsprong.
Wordt gebruikt bij compressietherapie. Hiermee worden holten in het been opgevuld, waardoor je op die locatie ook druk krijgt om het vocht onder de huid te verdrijven en de huidcirculatie te verbeteren.
Polsteren van het been is nodig op drukgevoelige plaatsen zoals bij botuitsteeksel, de voorzijde van het scheenbeen, strekpezen van de tenen en de achillespees. Doel is deze te beschermen tegen hoge druk.
Letterlijk betekent paramedisch “naast de dokter”. Paramedici zijn is meestal niet direct gericht op de genezing van een ziekte of aandoening maar hebben voornamelijk als doel de gezondheid van de patiënt zo goed mogelijk op peil te houden. Paramedische behandelaars zijn fysiotherapeuten, ergotherapeuten, Mensendieck en Caesartherapeuten, diëtisten, huidtherapeuten, logopedisten, podotherapeuten, orthoptisten, mondhygienisten en radiodiagnostische en -therapeutische medewerkers. Paramedici vallen net als artsen onder de wet BIG. (zie BIG)
Povidonjodium is een ontsmettend middel. Het doodt bacteriën, schimmels en virussen.
R
Een gerandomiseerd gecontroleerd groepsonderzoek (Randomized Controlled Trial) is een wetenschappelijk onderzoek in bijvoorbeeld wondzorg, waarbij getracht wordt de vraag te beantwoorden of een bepaalde behandeling werkzaam of zin heeft. Patiënten van de verschillende groepen worden daarbij door het lot bepaald. Dit kan ook dubble blind, dat wil zeggen dat zowel niets door de proefpersoon als niets door de onderzoekers wordt bepaald binnen de onderzoeken.
S
Sepsis is een ernstig ziektebeeld, wat in de volksmond ook wel bloedvergiftiging wordt genoemd. Meestal wordt sepsis veroorzaakt door bacteriën. Sepsis kan ontstaan als complicaties bij infecties van bijvoorbeeld de urinewegen, longen, hersenen en ook wonden. Behandeling met antibiotica is noodzakelijk en daarvoor is opname in het ziekenhuis nodig.
Dit zijn de aders die het zuurstof en de voedingsmiddelen naar de delen in het lichaam brengen die het nodig hebben. De bekendste slagader is de aorta, die namelijk de eerste slagader is die uit het hart komt. Deze vertakt zich door het hele lichaam.
Er zijn twee soorten buikvet; subcutaan en visceraal buikvet. Subcutaan is het vet dat voor iedereen zichtbaar is. Dit is het vet dat je vast kunt pakken. Subcutaan vet zit onder de huid en kun je daardoor niet vastpakken. Het zit overal op het lichaam, niet alleen rond de buik. Het verschilt per lichaamsdeel hoe dik het vet is. Bij de buik is het vet doorgaans dikker dan op de bovenkant van de rug. Subcutaan vet is nodig om te overleven. Het houdt bijvoorbeeld je warm in de winter. Als het echter te veel wordt dan kan er overgewicht ontstaan en psychologische problemen.
Bij Split Skin Graft wordt er een huidlapje over een niet-helende wond geplaatst. Het huidlapje wordt door de chirurg meestal verwijderd van het bovenbeen door middel van een schaaf. Dit wordt dan op de open wond geplaatst en vastgeniet.
Skin Tears komen veelvuldig voor bij oudere mensen. Bij het klimmen van de jaren vinden er structurele veranderingen plaats in het lichaam. Een van die veranderingen is het kwetsbaarder worden van de huid. Een huid die veroudert loopt het risico te scheuren door schuifkracht en/of frictie. De wond die zo ontstaat is pijnlijk en veroorzaakt veel ongemak.Skin tears
T
De matrassen die tegenwoordig veel gebruikt worden zijn traagschuim matrassen. Deze matrassen hebben drukverlagende eigenschappen en deze traagschuim matrassen worden ook wel anti-decubitus matrassen genoemd. Het is belangrijk dat de patiënt tijdig op een dergelijk (traagschuim) matras komt te liggen want als er eenmaal decubitus is opgetreden is kan het heel lastig zijn weer van deze doorligplekken af te komen. De specifieke eigenschappen van een dergelijk anti-decubitus matras of traagschuimmatras zijn dat dit type matras de druk op het wondgebied opheffen en een gelijk matige druk verdeling bewerkstellen.
De tweedelijnszorg is zorg van alle hulpverleners waarvoor je een verwijzing nodig hebt. Dit zijn bijvoorbeeld alle specialisten in het ziekenhuis of de kliniek. Maar ook revalidatie en psychische hulp vallen onder tweedelijnszorg. Zonder verwijzing kun je niet bij deze zorgverleners terecht.
U
Een Ulcus Cruris venosum is een complexe wond (zweer) aan het onderbeen. Bij een veneus Ulcus Cruris is de terugvoer van het bloed uit de benen naar het hart verstoord. Hierdoor ontstaat er een te hoge druk in de venen (aderen). Ulcus Cruris
V
Verpleegkundige in het bezit van het diploma Master Advanced Nursing Practice. Deze verpleegkundig specialist geeft zelfstandig vorm aan het zorgproces en gaat een zelfstandige behandelrelatie aan, binnen het eigen deskundigheidsgebied. Dit betekent dat zij/hij beslist over de uit te voeren behandeling.
Vette gazen (niet verklevend verband) zijn gazen die een vette stof bevatten, bijvoorbeeld vaseline, parafine of andere olieachtige stoffen. Hierdoor kleven ze niet aan de wond.
Vasculitis is de verzamelnaam voor een aantal ziektebeelden waarbij de binnenwand van de bloedvaten ontstoken raakt.
Meer info
W
De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) moet de kwaliteit bevorderen van de zorg die beroepsbeoefenaren leveren. De wet is ook bedoeld om patiënten of cliënten te beschermen tegen ondeskundig of onzorgvuldig handelen van individuele zorgverleners.
Een wondconsulent coördineert en bewaakt het zorgproces tijdens de behandeling. De wondconsulent werkt daarbij nauw samen met hulpverleners uit diverse werkvelden. De wondconsulent beoordeelt wonden, stelt een behandelplan op, evalueert het resultaat daarvan en stelt zo nodig bij.
Een wondverpleegkundige is een verpleegkundige met een vervolgopleiding die gespecialiseerd is in het behandelen en verzorgen van wonden en het begeleiden van patiënten met wonden.
Wondspoeling is een bekende manier om een wond te reinigen. Hiermee kunnen dood weefsel, overtollige afscheiding en zichtbare verontreiniging worden losgemaakt en verwijderd. Zo worden lokale barrières die een vlotte wondgenezing in de weg staan, geëlimineerd. Ook wondobservatie wordt op deze manier veel eenvoudiger. Daarnaast is het vaak gemakkelijker en voor de patiënt minder pijnlijk om een vastzittend verband te verwijderen, als men dit eerst met een spoelvloeistof los weekt (zie pagina wondspoelvloeistof).
Wondgel zorgt voor een goed debridement van necrotisch weefsel en ook voor een goede vochtbalans, zodat het genezingsproces sneller verloopt en er weer nieuwe cellen kunnen ontstaan. Wondgel kan vaak in alle stadia van de wond worden gebruikt.
