A
- slagaderen (arteriën) en de
- aderen (venen).
Aderen zijn de aders die het bloed weer terug voeren naar het hart als de zuurstof en voedingsstoffen zijn afgeleverd. Er zijn 2 soorten bloedvaten waar het mis kan gaan met de bloedvoorziening van de huid:
Angiogenese is een lichaamsproces wat zorgt voor de aanmaak van nieuwe bloedvaten uit al bestaande bloedvaten. Angiogenese is een belangrijk onderdeel van de wondgenezing en afwezigheid hiervan leidt tot een ernstige verstoring van de normale wondgenezing.
Met anamnese wordt concreet een (medisch)vraaggesprek tussen de arts en de patiënt bedoeld. De arts kan door het stellen van gerichte vragen (bijv. over de ziektegeschiedenis) relevante informatie verzamelen. Deze informatie is van essentieel belang om de juiste wondzorg te verlenen.
Dit zijn verbanden die gebruik maken van technologieën die ontwikkeld zijn om verkleving aan het wondbed te vermijden, zodat patiënten minder pijn ervaren bij verbandwissels. Een voorbeeld hiervan is siliconen wondverbanden.
Een amputatie is een operatie waarbij een lichaamsdeel wordt weggehaald. Bijvoorbeeld een arm, een been, een voet, een hand, een teen of een vinger. De meest voorkomende indicatie voor amputatie is een ernstig trauma. Bloedvat aandoeningen zoals atherosclerose, vaak secundair aan diabetes mellitus, vertegenwoordigen het grootste percentage amputaties van de onderste ledematen.
Aderverkalking, in medische termen ook wel atherosclerose genoemd, is een verouderingsziekte. Bij deze ziekte ontstaat er een ontsteking in de wand van de bloedvaten. Door de ontsteking worden er verschillende stoffen aangetrokken tot dit stukje bloedvatwand, zoals ontstekingscellen en vetten (cholesterol). Op den duur zorgt dit ervoor dat er een vernauwing van het bloedvat ontstaat. Dit wordt pas een probleem wanneer de vernauwing van het bloedvat dermate groot is, dat de organen onvoldoende bloed kunnen krijgen.
Bron: Atherosclerose (umcg.nl)
B
Dit is een slijmerige laag van bacteriën die zich aan het wondbed hecht, die minder gevoelig is voor antibiotica en antiseptica en die de genezing van de wond ernstig kan vertragen.
Biofilm
Zijn met vocht gevulde holten of laesies die verschijnen wanneer vocht vast komt te zitten onder een dunne laag huid. Bullae zijn vergelijkbaar met blaren en vesikels; het verschil ligt in de omvang.
Bacteriofagen of fagen zijn (een van) de meest voorkomende organismen op aarde en zijn de natuurlijke ‘vijanden’ van bacteriën. Ze zijn als het ware de virussen van de bacteriën en zijn in staat bacteriën te vernietigen ongeacht hun resistentie tegen antibiotica.
Barrièrecremes geven bescherming van de de huid tegen de inwerking van vocht
Benigne is een medische term, afgeleid van het Latijnse woord benignus, dat goedaardig betekent.
Ongeveer 60-90% van de gecompliceerde wonden bestaat uit bioburden. Het is een niet-levensvatbaar weefsel in het wondbed dat vaak moeilijk te herkennen is met het blote oog.(1)
Bioburden komen veelvuldig voor in de wond en is vaak de reden dat de wond niet wil genezen. Het is algemeen bekend dat het beheersen van bioburden een belangrijk aspect is van wondbehandeling.
(1) Harries, R., Bosanquet, D., Harding, K., 2016. Wound bed preparation: TIME for an update. International Wound Journal. 13 (suppl. S3): 8-14.
Biochemie is de natuurwetenschap op het raakvlak van biologie en scheikunde. Ze bestudeert de samenstelling, functies en interacties van moleculen die bijdragen aan de structuur en werking van levende organismen. Wikipedia®
Blaren (bulla) zijn oppervlakkige blaasjes en blazen in de huid. Ze zijn gevuld met helder vocht. Meestal zitten ze op plaatsen die aan te veel wrijving hebben blootgestaan.
C
Het cardiovasculaire systeem bestaat uit je hart (belangrijkste spier van je lichaam), slagaders(arteriën), aderen(venen), haarvaten (capillairen) en bloed.
De wond is niet steriel, er bevinden zich, misschien maar tijdelijk, micro-organismen in de wond die niet van invloed zijn op het genezingsproces.
Chloorhexidine is een ontsmettend middel. Het remt de groei van bacteriën en schimmels. Er zijn wondverbanden op de markt waarin chloorhexidine is verwerkt.
Scherpe lepel die wordt gebruikt bij chirurgisch debridement.
Compressietherapie is één van de belangrijkste behandelvormen van chronische veneuze insufficiëntie. Het aanbrengen van het compressieverband of compressiekous gebeurt door de toepassing van welbepalde technieken waardoor de veneuze en lymfatische circulatie worden verbeterd.
Een corpus alienum (vreemd lichaam) is een object dat is doorgedrongen in het lichaam, maar daar oorspronkelijk niet thuishoort. Bijvoorbeeld een splinter van hout.
Bij chronische veneuze insufficiëntie (CVI) zijn de kleppen van iemands aderen niet meer goed in staat om het bloed op een juiste manier terug naar het hart te vervoeren. De aderwand is niet bestand tegen de hogere druk en zet uit. Het gevolg is dat de aderkleppen nog minder goed sluiten. Het gevolg hiervan is dat het bloed terug stroomt. Hierdoor begint bloed zich, meestal in de benen en voeten, in de aderen op te hopen. Dit is een aandoening die vrij vaak voorkomt en kan tot gezondheidsproblemen leiden. Veel voorkomende symptomen zijn verkleuringen van de huid, zwellingen en pijn in de benen en voeten. Het kan ook problemen geven als u uw huid beschadigt, bijvoorbeeld doordat je been stoot. Er ontstaat een wond aan het been. Dit heet een ulcus cruris of open been. (zie ook ulcus cruris venosum)
Trauma’s waarbij ledematen bekneld raken tijdens een industrieel proces of transport.
Beknelde hand bij transport van kippenmest
Comorbiditeit betekent dat je één of meer (chronische) aandoeningen hebt naast de hoofddiagnose waar de meeste aandacht naar uitgaat.
iedere cel van het lichaam bevat chromosomen. Chromosomen zijn een soort strengen die bestaan uit DNA. In DNA zit een soort 'code' waarin al onze erfelijke eigenschappen zijn vastgelegd.
Collageen is een lichaamseigen stof. Het is een eiwit, dat onderdeel is van het bindweefsel. Het komt veelvuldig voor in de botten, bloedvaten, maar ook in je huid. De dermis bestaat voor 30% uit collageen. Na je twintigste levensjaar neemt de hoeveelheid en aanmaak van collageen af. Het bindweefsel wordt minder stabiel. Na verloop van tijd zakt de huid in elkaar en ontstaan er rimpels.
Bron: Intrinsieke huidveroudering - Omniyou vertelt het jou!
Callus is de medische term voor eelt. Eeltvorming (callusvorming of hyperkeratose) zien we meestal op de voetzolen of op plekken waar een verhoogde druk is op de huid.
Een Charcot-voet is een zeldzame aandoening en komt vrijwel alleen voor bij mensen met diabetes. Het is een serieuze aandoening die kan ontstaan door een simpele blessure, zoals verstappen of zwikken. Dit kan lijden tot ernstige voetvervormingen en beperkingen.
D
Debridement is de verwijdering van dood, beschadigd of geïnfecteerd weefsel dat de genezing van een wond tegengaat. Debridement is een fundamentele stap bij het behandelen van alle chronische en acute wonden. Er zijn verschillende mogelijkheden op debridement te verwijderen. Debridement
Decubitus is een gelokaliseerde beschadiging van de huid en/of onderliggende weefsels, meestal ter hoogte van een botuitsteeksel, als gevolg van druk of druk in samenhang met schuifkrachten. Decubitus wordt geclassificeerd in categorieën oplopend in ernst van I tot IV. Decubitus
Een DBC (diagnose-behandelcombinatie) is de totale ziekenhuisbehandeling. Dus het gehele behandeltraject, vanaf de diagnose van de specialist tot en met eventuele ziekenhuisbehandeling en bijbehorende nacontrole(s).
Dermatologie is het medisch specialisme dat zich bezighoudt met aandoeningen van de huid, de nagels en het haar, samen ‘huidziekten’ genoemd. Een arts die dermatologie als specialisatie heeft, wordt ‘huidarts’ of ‘dermatoloog’ genoemd.
Diabetes Mellitus is een ziektebeeld waarbij het evenwicht in de bloedsuikerspiegel verstoord is.
Debrideren is het verwijderen van fibrinebeslag, debris, necrotisch materiaal (zie ook debridement & necrose).
De verscheidenheid aan voetafwijkingen die ontstaan ten gevolge van neuropathie, macro-angiopathie, ‘limited joint mobility’ en andere gevolgen van metabole stoornissen, die meestal in combinatie voorkomen bij patiënten met diabetes mellitus. (CBO, 2006)
Bij dit onderzoek wordt met geluidsgolven de bloeddoorstroming in de bloedvaten onderzocht. Dit onderzoek wordt vooral gebruikt bij de behandeling van spataderen of bij een ulcus cruris (open been).
Onder denatureren wordt in de biochemie het verlies van de ruimtelijke structuur van bepaalde stoffen verstaan, zoals een eiwit of een nucleïnezuur, waardoor eigenschappen en werking vaak sterk veranderen. Denaturatie vindt plaats onder non-cellulaire omstandigheden van pH, concentratie en temperatuur. Wikipedia®
De dermis wordt ook wel de lederhuid of corium genoemd. De lederhuid is veel dikker dan de opperhuid. Deze varieert van 1 tot 3 mm. De lederhuid bestaat uit bindweefsel, de extracellulaire matrix (ECM, een mengsel van water en suikers zoals hyaluronzuur) en cellen zoals de fibroblasten, macrofagen en mestcellen.
Drukreducerende systemen (drukverlagende matrassen/zitkussens) spelen een belangrijke rol bij de preventie en de behandeling van decubitus. Hoe lager de druk uitgeoefend op het lichaam (tissue interface druk) hoe kleiner het risico om decubitus te ontwikkelen.
E
Een EAI is een oriënterend arterieel onderzoek. Aanbevolen wordt om bij alle patiënten met een ulcus cruris een EAI uit te voeren. De bloeddruk wordt gemeten aan beide bovenarmen beide enkels van de onderbenen bij een patiënt in liggende positie. De EAI is de systolische enkeldruk gedeeld door de druk aan de bovenarm.
Eerstelijnszorg is de zorg waarvan iedereen gebruik kan maken zonder verwijzing. Hieronder vallen bijvoorbeeld zorg van huisartsen (en praktijkondersteuners), zorg van tandartsen (en andere mondzorgverleners zoals mondhygiënisten, orthodontisten en tandprothetici), fysiotherapie, apothekerszorg, thuisverpleging (geen verwijzing nodig, maar wel een indicatie), maatschappelijk werk, psychologische zorg bij een consultatiebureau.
Ook wel de (epithelilisatie fase). Bij deze fase groeien de wondranden langzaam naar elkaar toe en wordt de wond weer bedekt met ‘normaal’ epitheelweefsel: DE WOND SLUIT ZICH.
Erytheem is plaatselijke roodheid van de huid die ontstaat doordat er meer bloed dan normaal door de kleine bloedvaatjes vlak onder de huid stroomt.
Geneeskunde gebaseerd op wetenschappelijke bewijzen gaat over de vraag hoe geneeskunde en gezondheidszorg zo breed mogelijk het beste in de praktijk kunnen worden. Evidence Based Practice heeft als basis het nemen van beslissingen door beroepsoefenaren door voordurend gebruik te maken van alle - en het beste beschikbare - ‘wetenschappelijke’ bewijs uit de literatuur.
Letterlijk: geneeskunde gebaseerd op wetenschappelijke bewijzen.
Exsudaat (wondvocht) kan worden gedefinieerd als vloeistof uit een wond. De vloeistof die vanuit haarvaten in lichaamsweefsel lekt. Het speelt een centrale rol bij de genezing.
Bij gecompliceerde wonden is sprake van een slecht wondbed en wordt er geen tijdelijke matrix gevormd. We zien een beslag van fibrine (geel), necrose (zwart) en een opeenhoping van dode cellen.
Erytrocyt is een ander woord voor rode bloedcel of rode bloedlichaampjes. Het woord erytrocyt komt van de Griekse woorden erythros, wat rood betekent en kytos, de Griekse benaming voor holte of cel. Deze bloedcellen, zorgen er onder anderen voor dat er een goed transport van zuurstof is tussen de longen en de andere weefsels van het lichaam.
Elektrolyt = Positief of negatief geladen molecuul, opgelost in bloed.
De belangrijkste elektrolyten in ons lichaam zijn: natrium, kalium en chloor. Verder zijn nog van belang calcium, magnesium, bicarbonaat en fosfaat.
Elektrolyten zijn belangrijk voor:
• het in stand houden van de vochtbalans;
• regeling van de zuurtegraad van het bloed;
• goede zenuw- en spierfunctie;
• sommige elektrolyten lijken een rol te spelen bij kramp.
Bron: www.torq.fitness/nl/blog/electrolyten-wat-moet-je-ermee
Erysipelas staat ook bekend onder “wondroos”of “belroos”. Erysipelas is een acute ontsteking van de diepe lagen van de huid en het onderhuidse weefsel. Het wordt gekenmerkt door een scherp begrensde vuurrode en gezwollen huid, pijn, hoge koorts met koude rillingen, vermoeidheid, duizeligheid, flauwte, hoofdpijn en soms braken. Voorkeursplaatsen zijn de onderbenen en het gelaat.
F
Het niet kunnen ophouden van ontlasting. Verlies van ontlasting.
Fibrine is een onoplosbaar eiwit (gele wond) dat wordt gevormd tijdens het bloedstollingsproces. Als de fibrine tot diep in de huid zit, moet dit worden verwijderd. De gele kleur duidt op een infectie, je moet zorgen dat de wond gereinigd wordt van pus en overtollig wondvocht (exsudaat). Pas als de wond vrij is van infectie of vuil kan de genezing plaatsvinden.
Een fistel is een gang onder de huid. Een fistel ontstaat meestal na een infectie. De holte is gevuld met pus. (abces). De abcesholte breekt meestal door naar de huid. Hierdoor ontstaat een tunnelvormige verbinding naar buiten.
Bij Full Thickness Graft (FTG) is een huidlap met de volledige huiddikte en bevat haarzakjes, zweetklieren, talgklieren en zenuwcellen. De dikte hangt af van de plaats, zo is de huid van de rug veel dikker dan de huid van de bovenoogleden.
Wondbedekkers kunnen worden vastgezet met diverse typen fixatiematerialen. Van verschilende windsels tot netverbanden of buisverbanden.
Fascie (Latijn: fascia) is een bijzonder bindweefsel dat een vlies vormt rond spieren, botten, gewrichten en lichaamsholtes. Fascie geeft ondersteuning en bescherming aan die lichaamsdelen en het geeft structuur aan het lichaam. Fascie bestaat uit vezels van collageen. Deze vezels worden aangemaakt door fibroblasten. (wikipedia)
De fibroblast is de belangrijkste cel van het bindweefsel. Fibroblasten zijn verantwoordelijk voor de synthese van alle elementen van de extracellulaire matrix: dus zowel het collageen (niet elastische vezel die zorgt voor de stevigheid van het weefsel), elastische en reticulaire vezels als de glycosaminoglycanen en de glycoproteïnen van de grondsubstantie (matrix). (Wikipedia)
Fagocyt is een type witte bloedcel dat indringers opvreet (kapotte cellen, bacteriën) en komen voor in de inflammatiefase van een wond.
Fantoompijn kan ontstaan nadat een ledemaat geamputeerd is. Dit kan al direct na de amputatie optreden, maar het kan ook pas jaren later opkomen. Bij fantoompijn ervaart men een pijngevoel vanuit het ledemaat dat geamputeerd is.
Bron: http://www.pijn.nl/locatie-van-pijnsymptomen/ledematen/fantoompijn.html
G
Gangreen wordt ook wel necrose genoemd ofwel het afsterven van lichaamsweefsel door een falende doorbloeding (bijv. door diabetes, overgewicht of roken). Met name de uiterste delen van het lichaam, zoals voeten en tenen. Er is een onderverdeling in een zogenaamd ‘nat’ of een ‘droog’ gangreen. Nat gangreen ontstaat na een infectie. Droog gangreen ontstaat meestal door verminderde doorbloeding. (zie ook necrose)
Granulatie of de granulatiefase is de tweede fase (zie wondfases) in de wondgenezing. Als de exsudatiefase is beeindigd vult de wond zich met nieuw, tijdelijk weefsel. Dit weefsel noemt men granulatieweefsel. Granulatieweefsel is goed doorbloed en ziet er daardoor vrij rood uit.
Zie ook hypergranulatie
H
Hemoptoë is het ophoesten van bloed uit de luchtwegen.
Een hematoom of bloeduitstorting is een inwendige bloeding waarbij het bloed tussen de omliggende weefsels terecht komt. Wanneer dit onder de huid plaatsvindt, veroorzaakt het een ‘blauwe plek’ en in sommige gevallen een zwelling. Bloeduitstortingen kunnen in principe overal voorkomen: van je gezicht tot je benen.
Als je hypertensie hebt, heb je eigenlijk last van een te hoge bloeddruk. Wanneer het bloed sneller gaat stromen doordat je hart harder pompt, wordt de druk op de aderen hoger.
Dit zijn huidbeschermende verbanden die, wanneer ze in contact komen met wondvocht, een gel vormen. De gel bezit een aantal eigenschappen die de wondgenezing bevorderen.
Hyperkeratose is een erfelijke huidaandoening, die wordt gekenmerkt door een droge en schilferende huid met verdikking van de hoornlaag.
Via een masker wordt 100% zuurstof ingeademd. Dit gebeurt in een hyperbare behandelkamer waar de druk is verhoogd tot 2,4 atmosfeer, vergelijkbaar met de druk bij het onderwater duiken. Omdat de zuurstof onder druk en in een verhoogde concentratie wordt ingeademd komt er 12,5 keer meer zuurstof in het bloed. Juist door deze grote zuurstoftoevoer krijgen de weefsels, waar te weinig zuurstof komt, meer zuurstof. Hierdoor is er een grotere kans dat wonden die moeilijk genezen sneller genezen. Ook bepaalde infecties zullen beter en sneller genezen. Na bestraling zal het aanmaken van de hele kleine bloedvaatjes (haarvaatjes) door de extra zuurstoftoevoer worden gestimuleerd. hyperbare zuurstoftherapie
Hypoxie is een aandoening waarbij het lichaam of een deel van het lichaam onvoldoende zuurstoftoevoer op weefselniveau heeft.
Hemoglobine (Hb) is een eiwit in rode bloedcellen dat zuurstof door het lichaam transporteert en kooldioxide terugbrengt van de weefsels naar de longen. Hemoglobine wordt meestal gemeten als onderdeel van een compleet of volledig bloedbeeld. Een laag hemoglobinegehalte of een lage hemoglobinewaarde wordt aangeduid als bloedarmoede of een laag aantal rode bloedcellen.
Hemostase (bloedstolling) is FASE 1 in de herstelfase van wondgenezing. Het stopt het bloeden en er vormt zich een bloedprop.
Granulatieweefsel wordt tijdens het proces van wondgenezing aangemaakt om de wond te vullen. Als granulatieweefsel boven het niveau van de gezonde huid uitkomt, spreken we van hypergranulatie. Hypergranulatie vertraagt echter de wondgenezing doordat de epitheelrand er niet goed overheen kan groeien. In dat geval kan het epitheel niet sluiten over de wond en moet men de hypergranulatie verwijderen.
I
Vermindering of onderbreking van de bloedtoevoer naar een orgaan of weefsel (zuurstof tekort).
Iatrogeen is de wetenschappelijke term voor veroorzaakt door medische handelingen.
Incontinence Associated Dermatitis (IAD) is een klinisch verschijnsel van vocht geassocieerd met huidbeschadiging en wordt vaak ervaren door mensen met urine en faecale incontinentie. De schade wordt gekenmerkt door huidletsel van de epidermis en het verweken van de huid. Incontinence Associated Dermatitis (IAD)
J
K
Een wond bevat micro-organismen die zich succesvol vermenigvuldigen, maar die de patiënt geen schade toebrengen en het genezingsproces niet hinderen.
Keratinocyten zijn de belangrijkste cellen van de epidermis en spelen een centrale rol bij het herstel van het weefsel van de huid.
L
Lymfoedeem is een ophoping van lymfevocht in het lichaam doordat de hoeveelheid aangemaakt lymfevocht en de hoeveelheid die het lichaam kan afvoeren, niet in evenwicht zijn.
Leukocyten (ook wel witte bloedcellen genoemd) zijn cellen die bij ons afweersysteem zijn betrokken. vernietigen bacterien Er zijn vijf belangrijke typen:
• Lymfocyten (B- en T-lymfocyten en natural killer cellen)
Ze zijn vooral te vinden in het lymfestelsel en spelen een grote rol in de aanmaak van antistoffen
• Granulocyten
• Monocyten
Een operatie aan de buik wordt in medische termen een laparotomie genoemd
Een litteken is een zichtbare plek in de huid die achterblijft na de genezing van een wond. Een litteken ontstaat wanneer de huid zich herstelt na een huidbeschadiging als gevolg van een ongeval, aandoening van de huid of een operatie. Er bestaan meerdere soorten littekens.
M
MDT (Maggot Debridement Therapy) oftewel madentherapie is de biochirurgische behandeling van een wond met behulp van steriele larven of maden van de vlieg Lucilia sericata. Door het steeds groter wordende probleem van antibioticaresistentie is er toenemende interesse voor MDT bij de behandeling van complexe wonden. De maden worden voor dit doel op een steriele wijze gekweekt. Tijdens de therapie worden de maden los of in een zakje (de zogenaamde Biobag) op de open wond met wondbeslag geplaatst. De maden eten het weefsel niet, maar scheiden proteolytische enzymen af waardoor necrotisch weefsel of het beslag ontbindt. De maden voeden zich vervolgens met de reststoffen van de necrose door die ‘op te slurpen’.. Hierdoor ontstaat een betere doorbloeding en daarmee een betere genezing van de wond.
Maceratie is het verweken en kapot gaan van de huid door lang contact met vocht (overmatige exsudatie).
Een medisch specialist heeft zich na zijn studie geneeskunde verder gespecialiseerd in een specifiek vakgebied. Er bestaan verschillende richtingen om te specialiseren zoals bijvoorbeeld de cardiologie, kindergeneeskunde, dermatologie, chirurgie.
Een micro-organisme of microbe is een levend organisme dat zo klein is dat het niet met het blote oog kan waargenomen worden en alleen onder een microscoop zichtbaar is.
Dit is een onderzoek waarin verschillende onderzoeken van een bepaald onderwerp worden samengevoegd in één onderzoek om een secuurdere uitkomst te verkrijgen.
MSVT Medisch Specialistische Verpleging in de Thuissituatie. Verpleegkundige zorg in de thuissituatie in opdracht en onder verantwoordelijkheid van de medisch specialist
Maligne is een medische term. De oorspronkelijke betekenis van het Latijnse malignus is kwaadaardig. Dit houdt in dat een aandoening de neiging heeft om een organisme te doden. Meestal wordt deze term gebruikt bij diverse vormen van kanker om aan te geven dat een gevonden tumorsoort de neiging heeft om zich uit te zaaien. Deze metastasen verspreiden zich door het lichaam en verdringen de natuurlijke, oorspronkelijk bestaande structuur.
Metastasen zijn uitzaaiingen van kwaadaardige tumoren ergens anders in het lichaam. Uitzaaiingen kunnen overal in het lichaam ontstaan. Ze kunnen bijvoorbeeld via de bloed- en/of lymfebaan verplaatst zijn.
Een Monofilament is een meetinstrument om de gevoeligheid/sensibiliteit van voeten te testen en daarmee het risico te bepalen op het ontwikkelen van een diabetische voet. Het monofilament is een gecallibreerd nylon draad aan een stift, wat een druk uitoefent van 10 gram als het onder een hoek van 90 Graden (haaks) tegen de voet wordt aangedrukt.
Bron: UMC
MSVT Medisch Specialistische Verpleging in de Thuissituatie. Verpleegkundige zorg in de thuissituatie in opdracht en onder verantwoordelijkheid van de medisch specialist.
Moisture Associated Skin Damage (MASD) is de overkoepelende term voor ‘vocht dat kan inwerken op de huid en dat oppervlakkig huidletsel, al dan niet met een infectie, veroorzaakt’, zoals IAD, intertrigo, peri-wond en peristomale huidproblemen.
N
Onder Necrose (wordt ook wel gangreen genoemd) verstaat men het plaatselijk afsterven van weefsel. Necrotisch weefsel heeft meestal een zwarte kleur en kan droog of nat zijn. Het kan ontstaan door bijvoorbeeld een verminderde bloedvoorziening. (zie ook gangreen)
Is toezichthouder op alle zorgmarkten in Nederland. De NZa ziet toe op zorgaanbieders en op zorgverzekeraars, op de curatieve markten en de markten voor langdurige zorg. De NZa komt op voor de belangen van de patiënten en verzekerden.
www.nza.nl/
Neuropathie betekent letterlijk 'zenuwziekte'in het grieks. Neuropathie is een mogelijke complicatie van diabetes mellitus en is een aandoening van de zenuwen van armen en benen, de ’bedrading’. Een gevoelsstoornis die veelal gelokaliseerd wordt bij de voeten en waarbij de kwaliteit van de zenuwvoorziening, in meer of mindere mate zijn aangedaan. Je voelt niet goed dat je een wondje hebt en je blijft ermee rondlopen. Kleine wondjes worden zo ongemerkt groter.
O
Oedeem is abnormale ophoping van vocht in het weefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aan- en afvoer van vocht. Dit kan leiden tot het dikker worden van arm, been, het gelaat, of de romp. Kenmerkend voor veneuze insufficiëntie is het ontstaan van oedeem als gevolg van de te hoge druk in de venen. Hierdoor treedt vocht uit de vaten. De lymfevaten nemen de afvoer over, maar raken spoedig overbelast. Vocht blijft opgehoopt in de weefsels; er ontstaat ‘pitting oedeem’ (men kan er een putje indrukken dat heel langzaam weer omhoog komt). Deze vorm van oedeem kan ook pijnlijk zijn, vooral ter hoogte van het scheenbeen.
Vochtig verband als alginaatverband, hydrocoilliden etc.
Onder een oncologisch ulcus wordt verstaan een onderbreking van de epidermis door infiltratie van maligne cellen. Het is een wond die ontstaat ten gevolge van tumorgroei, primair of van metastasen (uitzaaiingen van kwaadaardige tumoren).
Offloading wordt toegepast bij patiënten met diabetes waar sprake is van een verhoogde druk op de voet (en). Deze druk kan ontstaan doordat de vorm van de voet verandert of doordat de schoenen niet goed zijn. Een natuurlijke respons van het lichaam op druk is de vorming van eelt (callus).
Bij wonden met ondermijning lijkt er aan de buitenkant niet zo heel veel aan de hand. Het ziet er uit als een heel klein wondje, maar onderliggend blijkt er veel meer aan de hand te zijn. Zo kan de wond bijvoorbeeld heel diep blijken te zijn.
Osteosynthese is het inbrengen van platen en schroeven of pennen in een gebroken bot.
P
Een pathogeen is een ziekteverwekker van biologische oorsprong.
Wordt gebruikt bij compressietherapie. Hiermee worden holten in het been opgevuld, waardoor je op die locatie ook druk krijgt om het vocht onder de huid te verdrijven en de huidcirculatie te verbeteren.
Polsteren van het been is nodig op drukgevoelige plaatsen zoals bij botuitsteeksel, de voorzijde van het scheenbeen, strekpezen van de tenen en de achillespees. Doel is deze te beschermen tegen hoge druk.
Letterlijk betekent paramedisch “naast de dokter”. Paramedici zijn is meestal niet direct gericht op de genezing van een ziekte of aandoening maar hebben voornamelijk als doel de gezondheid van de patiënt zo goed mogelijk op peil te houden. Paramedische behandelaars zijn fysiotherapeuten, ergotherapeuten, Mensendieck en Caesartherapeuten, diëtisten, huidtherapeuten, logopedisten, podotherapeuten, orthoptisten, mondhygienisten en radiodiagnostische en -therapeutische medewerkers. Paramedici vallen net als artsen onder de wet BIG. (zie BIG)
Povidonjodium is een ontsmettend middel. Het doodt bacteriën, schimmels en virussen.
Huidverandering door zonlicht.
Wanneer een patiënt gelijktijdig meerdere verschillende geneesmiddelen gebruikt, spreekt men van polyfarmacie. Dit komt voor bij een groeiend aantal patiënten, met name bij ouderen. Bij een derde van de mensen ouder dan 75 jaar sprake is van polyfarmacie.
Bron: Wat is polyfarmacie - ZonMw
Postoperatieve wond is een wond die ontstaat na de operatie. Meestal geneest zo'n wond zonder complicaties.
Een postoperatieve wondinfectie is een na de operatie ontstane infectie van een chirurgische wond.
Polyneuropathie betekent dat op meerdere plaatsen in het lichaam de zenuwen zijn aangedaan. Spieren en gevoel functioneren dan niet meer naar behoren.
Bron: https://www.spierziekten.nl/
R
Een gerandomiseerd gecontroleerd groepsonderzoek (Randomized Controlled Trial) is een wetenschappelijk onderzoek in bijvoorbeeld wondzorg, waarbij getracht wordt de vraag te beantwoorden of een bepaalde behandeling werkzaam of zin heeft. Patiënten van de verschillende groepen worden daarbij door het lot bepaald. Dit kan ook dubble blind, dat wil zeggen dat zowel niets door de proefpersoon als niets door de onderzoekers wordt bepaald binnen de onderzoeken.
S
Sepsis is een ernstig ziektebeeld, wat in de volksmond ook wel bloedvergiftiging wordt genoemd. Meestal wordt sepsis veroorzaakt door bacteriën. Sepsis kan ontstaan als complicaties bij infecties van bijvoorbeeld de urinewegen, longen, hersenen en ook wonden. Behandeling met antibiotica is noodzakelijk en daarvoor is opname in het ziekenhuis nodig.
Dit zijn de aders die het zuurstof en de voedingsmiddelen naar de delen in het lichaam brengen die het nodig hebben. De bekendste slagader is de aorta, die namelijk de eerste slagader is die uit het hart komt. Deze vertakt zich door het hele lichaam.
Er zijn twee soorten buikvet; subcutaan en visceraal buikvet. Subcutaan is het vet dat voor iedereen zichtbaar is. Dit is het vet dat je vast kunt pakken. Subcutaan vet zit onder de huid en kun je daardoor niet vastpakken. Het zit overal op het lichaam, niet alleen rond de buik. Het verschilt per lichaamsdeel hoe dik het vet is. Bij de buik is het vet doorgaans dikker dan op de bovenkant van de rug. Subcutaan vet is nodig om te overleven. Het houdt bijvoorbeeld je warm in de winter. Als het echter te veel wordt dan kan er overgewicht ontstaan en psychologische problemen.
Bij Split Skin Graft wordt er een huidlapje over een niet-helende wond geplaatst. Het huidlapje wordt door de chirurg meestal verwijderd van het bovenbeen door middel van een schaaf. Dit wordt dan op de open wond geplaatst en vastgeniet.
Skin Tears komen veelvuldig voor bij oudere mensen. Bij het klimmen van de jaren vinden er structurele veranderingen plaats in het lichaam. Een van die veranderingen is het kwetsbaarder worden van de huid. Een huid die veroudert loopt het risico te scheuren door schuifkracht en/of frictie. De wond die zo ontstaat is pijnlijk en veroorzaakt veel ongemak.Skin tears
Spataders (‘varices’) zijn aders die wijder zijn geworden. Daardoor sluiten de kleppen in de beenaders niet goed meer en kan het bloed weer terug naar beneden stromen. Mensen met spataders hebben vaak een erfelijke aanleg. Spataders kunnen verergeren door bijvoorbeeld een staand beroep, door overgewicht of door hormonale factoren (zoals verandering van hormonen bij zwangerschap).
De Sims classificatie is een model dat is ontwikkeld om het ‘stadium’ van voetproblemen bij diabetes aan te geven. Hoe hoger de classificatie, hoe groter de patiënt risico loopt op voetwonden. Het model wordt onder andere gebruikt om te bepalen welke zorg nodig is.
T
De matrassen die tegenwoordig veel gebruikt worden zijn traagschuim matrassen. Deze matrassen hebben drukverlagende eigenschappen en deze traagschuim matrassen worden ook wel anti-decubitus matrassen genoemd. Het is belangrijk dat de patiënt tijdig op een dergelijk (traagschuim) matras komt te liggen want als er eenmaal decubitus is opgetreden is kan het heel lastig zijn weer van deze doorligplekken af te komen. De specifieke eigenschappen van een dergelijk anti-decubitus matras of traagschuimmatras zijn dat dit type matras de druk op het wondgebied opheffen en een gelijk matige druk verdeling bewerkstellen.
De tweedelijnszorg is zorg van alle hulpverleners waarvoor je een verwijzing nodig hebt. Dit zijn bijvoorbeeld alle specialisten in het ziekenhuis of de kliniek. Maar ook revalidatie en psychische hulp vallen onder tweedelijnszorg. Zonder verwijzing kun je niet bij deze zorgverleners terecht.
Het T.I.M.E.-model is ontwikkeld in 2003 en heeft zich sindsdien verspreid over de wereld van professionele wondzorg. Het helpt de professional snel een volledig beeld te vormen van de unieke situatie van de individuele patiënt met een wond.
U
Een ulcus cruris venosum is een complexe wond (ulcus = zweer, cruris = been, venosum = venen, ofwel aders) aan het onderbeen of aan de enkel. Een ulcus cruris wordt in de volksmond ook wel ‘open been’ genoemd. Bij een veneus ulcus cruris is de terugvoer van het bloed uit de benen naar het hart verstoord. Hierdoor ontstaat er een te hoge druk in de venen (aderen). Ulcus Cruris
V
Verpleegkundige in het bezit van het diploma Master Advanced Nursing Practice. Deze verpleegkundig specialist geeft zelfstandig vorm aan het zorgproces en gaat een zelfstandige behandelrelatie aan, binnen het eigen deskundigheidsgebied. Dit betekent dat zij/hij beslist over de uit te voeren behandeling.
Vette gazen (niet verklevend verband) zijn gazen die een vette stof bevatten, bijvoorbeeld vaseline, parafine of andere olieachtige stoffen. Hierdoor kleven ze niet aan de wond.
Vasculitis is de verzamelnaam voor een aantal ziektebeelden waarbij de binnenwand van de bloedvaten ontstoken raakt.
Om pijn goed te kunnen behandelen moet eerst duidelijk zijn hoe ernstig de pijn is. Daarvoor zijn een aantal meetinstrumenten uitgewerkt. De Visuele Analoge Schaal (VAS) bestaat uit een 10 cm lange horizontale lijn die loopt van 'Geen pijn' (0) tot 'Ondraaglijke pijn' (10). De patiënt wordt gevraagd hierop een markering aan te brengen. De score wordt dan gemeten en uitgedrukt in mm of cm. Het is een eenvoudige methode om pijn in een getal te laten uitdrukken.
Vena cava superior syndroom is de naam voor een verzameling symptomen die ontstaan als de bloedstroom door de vena cava superior of bovenste holle ader afneemt.Het vena cava superior syndroom is de naam voor een verzameling symptomen die ontstaan als de bloedstroom door de vena cava superior of bovenste holle ader afneemt.De meest voorkomende vorm van het syndroom ontstaat door druk, van buitenaf, op het bloedvat zelf. Daardoor wordt dit nauwer en kan het bloed minder goed passeren.
Bron: STIN
De Vena Cava inferior is een belangrijk bloedvat dat o.a. loopt tussen je baarmoeder en ruggengraat. Deze ader brengt het bloed vanuit je buik terug naar boven, naar je hart. Wanneer je last hebt van dit syndroom ontstaat er druk van buitenaf op deze ader waardoor het bloed minder goed kan passeren.
W
De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) moet de kwaliteit bevorderen van de zorg die beroepsbeoefenaren leveren. De wet is ook bedoeld om patiënten of cliënten te beschermen tegen ondeskundig of onzorgvuldig handelen van individuele zorgverleners.
Een wondconsulent coördineert en bewaakt het zorgproces tijdens de behandeling. De wondconsulent werkt daarbij nauw samen met hulpverleners uit diverse werkvelden. De wondconsulent beoordeelt wonden, stelt een behandelplan op, evalueert het resultaat daarvan en stelt zo nodig bij.
Een wondverpleegkundige is een verpleegkundige met een vervolgopleiding die gespecialiseerd is in het behandelen en verzorgen van wonden en het begeleiden van patiënten met wonden.
Wondspoeling is een bekende manier om een wond te reinigen. Hiermee kunnen dood weefsel, overtollige afscheiding en zichtbare verontreiniging worden losgemaakt en verwijderd. Zo worden lokale barrières die een vlotte wondgenezing in de weg staan, geëlimineerd. Ook wondobservatie wordt op deze manier veel eenvoudiger. Daarnaast is het vaak gemakkelijker en voor de patiënt minder pijnlijk om een vastzittend verband te verwijderen, als men dit eerst met een spoelvloeistof los weekt (zie pagina wondspoelvloeistof).
Wondgel zorgt voor een goed debridement van necrotisch weefsel en ook voor een goede vochtbalans, zodat het genezingsproces sneller verloopt en er weer nieuwe cellen kunnen ontstaan. Wondgel kan vaak in alle stadia van de wond worden gebruikt.
Het wondbed is waar wondbehandelaars proberen het weefseltype te beoordelen, het exsudaat te regelen, infectie te voorkomen, ontsteking te verminderen, het gedevitaliseerd weefsel te verwijderen en het granulatieweefsel te bevorderen.
Het woord wondbedpreparatie is een destijds gecreëerd woord in de wondzorg. Met wondbedpreparatie wilde men eigenlijk aangeven een totale aanpak van een wond. Het gaat niet alleen om het zorgen voor weefsels door het verwijderen van ongewenste weefsel of andere zaken in de wond die er niet thuis horen. Het gaat ook om het wondbed, de wondranden en de huid rondom de wond en om de patiënt zelf, factoren die allen belangrijk zijn voor een goede genezing van de wond.
Z
Zwachtelen is het behandelen van oedeem met een drukverband. Het wordt vooral toegepast aan de benen, en soms ook aan armen. (zie ook compressietherapie)
X
Xerose is een droge huid en komt voor bij vrijwel alle oudere volwassenen. De oorzaak is meestal een gebrek aan epidermale lipiden. Een droge huid is de meest voorkomende oorzaak van jeuk (pruritus) bij oudere volwassenen. Dit kan leiden tot overmatig krabben, huidletsel, skin tears, wonden, secundaire infectie, ongemak en pijn.
